Hệ thống giáo dục Nhật Bản

Hệ thống giáo dục Nhật Bản là một trong những hệ thống giáo dục tiên tiến và có chất lượng đào tạo cao. Bởi không chỉ chú trọng vào trang bị kiến thức cho học sinh, giáo dục Nhật Bản còn kết hợp rèn luyện phẩm chất, kỹ năng sống và tư duy sáng tạo. Bài viết dưới đây, Tư vấn du học VNPC sẽ giới thiệu cho bạn chi tiết hơn những đặc điểm của hệ thống giáo ở xứ sở hoa anh đào. Cùng tìm hiểu ngay nhé!

Tổng quan về hệ thống giáo dục ở Nhật Bản 

Hệ thống giáo dục Nhật Bản gồm những bậc đào tạo nào? Có phân chia trường công lập và tư thục như ở Việt Nam không? Đây chắc hẳn là băn khoăn của rất nhiều học sinh, sinh viên, đặc biệt những bạn đang có ý định đi du học tại xứ phù tang trong tương lai. 

Hệ thống giáo dục Nhật Bản gồm những bậc nào? 

Giống Việt Nam, hệ thống giáo dục Nhật Bản được chia thành 6 cấp học chính gồm mẫu giáo, tiểu học, trung học, đại học và sau đại học. Thời gian mỗi bậc học khác nhau, cụ thể: 

• Mẫu giáo hay Mầm non: Đây là bậc học không bắt buộc dành cho trẻ em từ 3 đến 6 tuổi. Mẫu giáo ở Nhật Bản tập trung vào việc phát triển các kỹ năng xã hội và cơ bản, giúp trẻ làm quen với môi trường học tập.

• Tiểu học (Shougakkou): Tiểu học là bậc học bắt buộc, kéo dài 6 năm (từ lớp 1 đến lớp 6) và dành cho trẻ em từ 6 đến 12 tuổi. Trong thời gian này, học sinh được học các môn cơ bản như toán, khoa học, tiếng Nhật, lịch sử và thể dục.

• Trung học cơ sở (Chûgakkou): Tương tự bậc tiểu học, THCS là bậc học bắt buộc và kéo dài 3 năm (từ lớp 7 đến lớp 9), dành cho học sinh từ 12 đến 15 tuổi. Ở bậc này, học sinh học các môn học tổng hợp, gồm các môn khoa học, xã hội, văn học và ngoại ngữ.

• Trung học phổ thông (Koukou): Dành cho học sinh từ 15 đến 18 tuổi, kéo dài 3 năm (từ lớp 10 đến lớp 12). Học sinh chọn học các môn chuyên biệt như khoa học, nghệ thuật hoặc thể thao, tùy theo sở thích và định hướng nghề nghiệp. Sau khi tốt nghiệp, học sinh có thể tiếp tục học lên đại học hoặc tham gia vào các trường dạy nghề.

• Giáo dục đại học: Bậc đại học ở Nhật Bản kéo dài từ 4 năm, dành cho những học sinh đã hoàn thành trung học phổ thông. Các trường đại học tại Nhật Bản đào tạo sinh viên trong nhiều lĩnh vực chuyên môn khác nhau và có các chương trình thạc sĩ và tiến sĩ.

• Trường dạy nghề (Senmon Gakkou): Đây là hệ thống giáo dục nghề nghiệp, cung cấp đào tạo chuyên sâu trong các lĩnh vực nghề nghiệp cụ thể. Các trường này không yêu cầu học sinh phải có bằng đại học và thường dành cho những học sinh muốn học nghề ngay sau trung học phổ thông.

Ngoài các bậc học trên, hệ thống giáo dục của Nhật Bản còn có một số hình thức giảng dạy đặc biệt khác như các lớp học bổ sung hoặc trường học cho người lớn tuổi.

Phân loại các trường trong hệ thống giáo dục Nhật Bản 

Về hệ thống trường, Nhật Bản có 3 loại trường học chủ yếu gồm trường quốc lập, công lập và tư lập. Bên cạnh đó, hệ thống trường học tại xứ sở hoa anh đào còn có thêm các trường Nhật ngữ, vô cùng quen thuộc với học sinh, sinh viên quốc tế. Cụ thể: 

• Trường quốc lập 

Thành lập và quản lý bởi Chính phủ Nhật Bản. Các trường quốc lập được nhà nước hỗ trợ một phần chi phí học nên học phí rẻ nhất trong số các hệ thống trường. Gần như mỗi tỉnh của Nhật sẽ có 1 trường quốc lập ở mỗi cấp với số lượng học sinh khá đông và đa số là học sinh bản xứ. Tuy nhiên, số lượng trường quốc lập hạn chế nên đầu vào vô cùng khắt khe, không chỉ với du học sinh quốc tế mà ngay cả đối với học sinh người Nhật cũng khá khó. 

• Trường công lập 

Các trường công lập tại Nhật cũng thuộc quản lý của nhà nước. Mỗi quận/huyện sẽ đặt 1 trường công lập. Học phí trường công lập khá phải chăng, xếp ngay sau hệ thống trường quốc lập. Chính vì thế, trúng tuyển vào trường công lập cũng khó đối với cả học sinh bản xứ và quốc tế. 

• Trường tư lập 

Là những trường thành lập và quản lý bởi các cá nhân, tổ chức hoặc nhà đầu tư tại địa phương. Khác với các trường công lập, trường tư lập không tuyển sinh quá nhiều, mỗi lớp học chỉ khoảng 10 đến 15 học sinh nên chi phí chênh lệch nhiều so với 2 hệ thống trường trên. Trong hệ thống trường học tại Nhật, trường tư lập có số lượng nhiều và phổ biến nhất nên số lượng học sinh tư lập ở các cấp cũng chiếm tỷ lệ nhiều nhất. 

• Trường Nhật ngữ 

Đây là hệ thống trường lập ra nhằm mục đích dạy tiếng Nhật cho người nước ngoài đang sinh sống tại Nhật. Khi du học Nhật Bản, thường bạn sẽ học tiếng ở các trường Nhật ngữ trong khoảng 1 năm 6 tháng đến 2 năm tùy vào mỗi kỳ nhập học và xuất phát điểm ngoại ngữ của bạn. 

>> Xem thêm: Du học Nhật Bản

Những đặc điểm của hệ thống giáo dục Nhật Bản 

Theo thống kê, Nhật Bản là một trong những quốc gia có tỷ lệ người mũ chữ bằng 0 và người dân học qua bậc đại học hoặc cao đẳng lên tới 72.5%. Để đạt được những con số đáng ngưỡng mộ như vậy, chắc hẳn Chính phủ và con người xứ sở hoa anh đào phải đầu tư cũng như có những phương pháp đặc biệt trong giáo dục. Dưới đây là những đặc điểm nổi bật của hệ thống giáo dục Nhật Bản: 

Quy định nghiêm ngặt 

Người Nhật Bản được biết đến là những người sống và làm việc vô cùng kỷ luật, trong việc học cũng không ngoại lệ. Một số quy định mà học sinh tại Nhật Bản bắt buộc phải tuân theo như: 

• Không được để tóc dài hoặc nhuộm màu sáng (với học sinh trung học) và các kiểu tóc quá nổi bật cũng thường bị yêu cầu chỉnh lại.

• Học sinh bắt buộc phải mặc đồng phục tới trường tất cả các ngày trong tuần, yêu cầu đồng phục tùy từng trường. 

• Không trang điểm, đeo trang sức và sơn móng tay. 

• Nam sinh không được để tóc quá dài đến trường. 

• Học sinh chỉ được đi tất đen, xanh đen hoặc trắng.

• Việc đến đúng giờ rất quan trọng, học sinh phải có mặt trước giờ vào học và không vắng mặt mà không có lý do chính đáng.

Học thêm phổ biến 

Ở Nhật Bản, các kỳ thi đầu vào cho các trường cấp 3 và đại học rất cạnh tranh. Kết quả của những kỳ thi này sẽ ảnh hưởng đến tương lai của học sinh, vì vậy việc học thêm trở thành một phương tiện quan trọng để học sinh có thể cải thiện điểm số và nâng cao cơ hội trúng tuyển vào các trường tốt.

Đây là các lớp học ngoài giờ học chính thức, dành cho học sinh từ tiểu học đến trung học phổ thông với mục đích giúp học sinh ôn luyện, bổ sung kiến thức và chuẩn bị cho các kỳ thi quan trọng. Các lớp Juku có thể được tổ chức bởi các trung tâm học thêm tư nhân, hoặc là các lớp học nhóm nhỏ với giáo viên chuyên môn. Đây là nơi học sinh sẽ làm bài tập, ôn lại các bài học và luyện giải đề thi.

Có giờ giới nghiêm 

Học sinh dưới 18 tuổi tại Nhật Bản bắt buộc phải tuân thủ giờ giới nghiêm. Theo đó, các bạn sẽ không được tới rạp chiếu phim hoặc đi siêu thị sau giờ này. Mỗi địa phương sẽ có quy tắc về giờ giới nghiêm khác nhau, chẳng hạn ở Tokyo và Yokohama là 10h tối,.... 

>> Xem thêm: Visa du học Nhật Bản

Truyền thống dọn dẹp tự túc 

Một nét đặc biệt trong hệ thống giáo dục Nhật Bản là học sinh không có nhân viên lao công. Thay vào đó, học sinh tự dọn dẹp lớp học, hành lang, sân trường và các khu vực khác. Đây là cách để học sinh học cách tôn trọng môi trường và rèn luyện tính kỷ luật.

Học làm người trước khi học kiến thức 

Một điều nữa khiến thế giới khâm phục nền giáo dục Nhật Bản chính là luôn đặt đạo đức làm giá trị cốt lõi. Từ khi bắt đầu đi học, trẻ nhỏ được được dạy cách làm người trước khi tiếp thu kiến thức. Điều này phản ánh rõ thông qua tỷ lệ học sinh đi học đầy đủ và đúng giờ luôn đạt gần 100%. 

Đặc biệt, tất cả hệ thống giáo dục tiểu học của Nhật Bản học sinh đều không phải thi cho tới khi 10 tuổi. Họ cho rằng 3 năm đầu cấp 1 là thời điểm lý tưởng để các bé tập trung rèn luyện nhân cách, nhà trường đào tạo và xây dựng những đức tính tốt toàn diện cho trẻ như tôn trọng người khác, thật thà, đoàn kết, biết cảm thông,.... 

Tổng kết 

Nhìn chung, hệ thống giáo dục Nhật Bản nổi bật với sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và đổi mới, không chỉ chú trọng vào kiến thức mà còn phát triển toàn diện về kỹ năng và nhân cách cho học sinh. Những đặc điểm quan trọng như tôn trọng kỷ luật, khuyến khích sáng tạo cũng như sự tham gia của gia đình và cộng đồng trong quá trình giáo dục, đóng vai trò then chốt trong thành công của hệ thống này. Nếu bạn đang cân nhắc du học Nhật Bản thì liên hệ ngay với Tư vấn du học VNPC nhé! VNPC sẽ giúp bạn tìm hiểu và chuẩn bị kỹ lưỡng cho hành trình học tập tại xứ phù tang, từ tư vấn chọn trường cho đến hỗ trợ thủ tục xin visa và sinh sống ở đây.